TUANACA

• (Olmasa da yarattığımız) Tyanalı Diize
• Eftiyan Pazarı (Kemerhisar ağzıyla alışverişler)
• (Kemerhisar ağzıyla) fıkralar vs ...

PROF. DR. ASIM TANIŞIN SİTESİNDEN
http://www.asimtanis.com

(Olmasa da yarattığımız) Tyanalı Diize

• a) Tyanalı Diize'nin kılavuzluğunda “gerdeğe giriş”:
  1. Tyanalı Diize (güveye):
     - Dışı da bir içi de bir değildir gelin odasının.
    Goş yiğidim gelinin yanına.
  
  2. Gelin (içerden):
     - Gel gel! Kabuklu olsan da gel kabuksuz olsan da!
  3. Güvey (dışardan):
     Bu kadar yürekten çağırma beni!
     Bu gece ansızın gelebilirim.
     Beni bekliyorsan, zıbarmamışssan
     Sevinçten kapında ölebilirim.


• b) Tyanalı Diizeden “Tanrı'ya Sorular”.
  - Tanrı'm, işine garışmış gibi olmasın da:
  1. Hoşafdan annıyan dördayahlı eşşekleri gondermişsin gondermie de,
     hoşafdan bile annamıyan ikayahlı eşşekleri niye gonderdin?
  2. Dördayahlı ayıları yaratmışsın yaratmıya da iki ayahlı ayıları niye yaratdın?
  3. Üzümü çinnedikten soonahı cırba yetmez miidi de
     niye bi de şu iki ayahlı cırbaları yaratdın?
  4. Ahırdaa fışgı yetmezmiidi de niye bi de şu iki ayahlı fışgıları yaratdın?


• c) Tyanalı Diize'den “ilenmeler”:
  1. Vay ...
     - Vay cıbara vay!
     - Vay zile vay!
     - Vay bohumun gotlee vay!
  
  
  2. Başına .... (daş) düşmek ....
     - Vay başına daş düşesice vay!
     - Hangı daş düşsün diizee?
     - Hangısı daa ii deerse, daa çoh aarıdırsa, o düşsün gıı.
     - Koreke daş düşsün mü diizee?
     - Koreke daş yenni olur, yellengoo gibi. Cingi daş düşsün gıı.
     - Happan da düşsün mü diizee?
     - Happan da düşsün mucuh da. Deermen daşı da düşsün.
                                      ...
     - Vay başına benim herif düşesice vay!
     - Senin herif yenni olur. Benimki düşsün diizee.
     - Senin herif gaç gulek gelir gıı?
     - Benimki iki gulek gelir diizee.
     - Öölüüse düşsün gıı.
  
  
  3. Değişik...
     • Gannındaayınan gayıplar ol e mi?
     • Gordüün gun benim gun olsun, e mi!
     • Dizine gozüne dursun, e mi!
     • Ekmeen dooşan gendin tazı, goşan goşan dutaman, e mi!
     • Yiidiken yıhılasıca.
     • Cierine yaalı gurşunnar deesice.
     • Onulmaz dertlere dutulasıca e mi.
     • Gıran(nar) giresice.
     • Defi geçesice.
     • Yüzünü yuyucuunan su dokücü gorsün.
     • Gara yillere giresice.

««  Başa dön!  »»

Eftiyan Pazarı (Kemerhisar ağzıyla alışverişler)

• a) Biciklik
  Tyanalı Memedemmi, Tyana'daki Eftiyan Pazarı'na gider.
  - Yienim, der, benim avrada biciklik almah istiyom. Var mı?
  - Olmaz olur mu, Memedemmi? Sen avradıyın biciklerinin ölçülerini sööle yeter.
  - Yienim. Ben diim helkiibi sen de hereniibi.
  - Var, Memedemmi, var, al senin avrada bicikliği.


• b) Şahanahlıh
  - Yienim gelmişken benim avrada bi de şahanahlıh almah istiyom. Var mı?
  - Ölçülerini sööle, Memedemmi.
  - Yiğenim, ben diim döndermiibi, sen de selöör gibi.
  - Var, Memedemmi, var, senin avrada şahanahlıı da var.


• c) Batmanınan avrat
  Bir başkası:
  - Ben bi batman avrat istiyom. Var mı yienim?
  - Var emmi var. Batmanınan da var, çekiinen de var.
    İstersen bi yarımnaa, istersen bi gulek avrat da veririm.

««  Başa dön!  »»

Kemerhisar'ca (ya da: Kemerhisar ağzıyla):

Fıkralar

• a) Delik delisi
  Tyanalı bir genç, arkadaşıyla birlikte, koşa koşa, doktora gelir.
  Doktor:
  - Neyin var oğlum?
  - Tohtur bey, şu benim arhadaş olacah var ya, bana:
    “Gel, iyi bir delik buldum!” dedi. Ben de gosterdii deliie benimkini sohdum.
    O delik de eşşaarısı yuvasının delii deel mii miş.....


• b) Niree bööle?
  - Niree bööle Memedemmi?
  - Koşge gidiyom yienim.
  - Noormiye gidiyon Koşge, Memedemmi laa?
  - Benim avrada “Yanıyom. Biceez ver gıı!” dedim. O da:
    “Oadar alafın dışına vurduusa git de Koşge ıslat gel!” dedi.


• c) Niree bööle gonşuu?
  - Niree bööle gomşu?
  - Benim herif bana “Avraat, seninkini ısıdalım!” dedi.
    Onun uçun çalı çırpı toplamiye gidiyom.


• ç) Gece sekiz gündüz dokuzcular.
  O işi çok, belki de gece sekiz gündüz dokuz, yaptıkları için çok yorgun düşen, bir karı koca doktora gider buna bir çare bulsun diye.
  Doktor da onlara, yalnızca, içinde R harfi bulunmayan günlerde (yani: salı, cuma) yapmalarını buyurur.
                      ...
  Bir gün kadın kocasının boynuna sarılır:
  - Hadi, herifciim, o işi yapalıh laa.
  Kocası da:
  - Boon gunnerden nii de gıı?
  Karısı:
  - Peeşembe laa, peeşembe. Unutdun mu? Haarhe, ilaaşı, abaruu!
  Garaasbennek! Abama söölerim haa!

Cilveleşmeler

• a) Bilmece
  - Bil baam oocumda ne var?
  - Oocundaana goyuum.


• b) Ana-çocuk arasında
  
  1. - Abaa, bubam senden çirkin bi avrat daa bulmuş gıı.
     - Vay aazına ötürdüüm herif vay!
       Gozel avrat bulamamış da gidip çirkin avrat mı bulmuş?
  
  
  2. - İçine mi ettin dışına mı guzuum?
     - Acıını içine acıını da dışına ettim abaa.
     - Abaan da senin de. Buban da senin gibiidi.
       Yarısını içine yarısını da dışına iderdi.


• c) Baba-çocuk arasında
  - Noordün oolum?
  - Noorüceem buba? Osturdum fıs dedi.


• ç) İki sevgili arasında
  1. Sevmek
     - Beni noorüyon laa?
     - Seni sööyom gıı.
     - Ooha!
     - Senin uçun ölürüm gıı.
     - Çüşş!
  
  
  2. Gör(üş)mek
     - Tatarın Sohaan'da gordüm seni.
       Dapıncah'da söödüm seni.
     
     - Seni gorünce beni bi esneme dutuyor, dişlerim gamaşıyor,
       ellerim gaşınıyor.
     
     - Gormiyeli kosengiye dönmüşsün heriif!
     - Sen de bişirgece dönmüşsün avraat!
  
  
  3. Seni seveli
     - Seni söeli galle kemiine döndüm gıı!
     - Seni söeli yellengooya (happana, mucua) döndüm gıı!
     - Seni söeli ben de korekiye döndüm laa!
     
     - Seni söeli goonüm melefeye döndü gıı!
     - Seni söeli benim goonüm de duzdaam oldu heriif!
     - Ben de seni söeli goonüm soan çuluna (iteeye) döndü laa!
     
     - Seni söeli gözlerim şaşılaştı heriif!
  
  
  4. Sensiz
     - Sensiz yapamıyom gıı!
     - Sensiz yapamıyorsan kişniş veriim laa!
     - Sensiz edemiyom gıı!
     - Niye laa? Gabız mı oldun bensiz?
  
  
  5. Benzemek
     - Ben niye benziyom, söögülüm, laa?
     - Sen bıtıraa (çalı dikenine, ötürek alıcına, cırtatana) benziyon gıı!
     - Ya ben niye benziyom gıı?
     - Sen de döe turpuna (arapdaşşaana) benziyon laa!
     
     - Ben niye benziyom gıı?
     - Sen guyröölüsüne benziyon laa!
     - Ya ben niye benziyom gıı?
     - Sen de bohböcüsüne benziyon laa!
  
  
  6. Nasıl? Ne?
     - Nasısın akide şekerim?
     - Ben iyiyim toz şekerim.
     - Ya sen nasısın kesme şekerim?
     
     - Benim nası bacahlarım var laa?
     - Senin shoda bacahların var gıı.
     
     - Ben niim laa?
     - Sen bi çiçeksin gıı?
     - Ni çiçee laa? Gabalah yappaa mı?
     
     - Ben nasılım gıı?
     - Cırtatan gibisin laa.
     
     - Ya ben ben nasılım laa?
     - Sen de selöör gibisin gıı!
     - Sen de çinetir (galbır) gibisin laa!
  
  
  7. Ne yaptın? Ne yapacaksın?
     - Benimuçun noorüceen laa?
     - Seninuçun uurundu çatal govah durucaam gıı.
     
     - Benimuçun noordün laa?
     - Seninuçun çatal govah durdum, goyun gibi meledim, zobar it gibi ürdüm,
       at gibi kişnedim, eşşek gibi anırdım gıı!
     
     - Sen benim uçun noordün gıı?
     - Ben de seninuçun tekersahalı, çuhur, yemlik topladım laa.
  
  
• d) Karı koca arasında
  
  1. Gelmek-görmek
     
     • - Yanıma gel yanıma avraat!
       - Yanını yanlılar gorsün heriif.
     
     
     • - Yüzümü gorüceen mi avrat?
       - Yüzünü yuyucuunan su dokücü gorsün heriif.
  
  
  2. Kadından erkeğe
     - Gel benim gozleri sürmelim, boazı örmelim gel!
     - Gel benim döe zelbem gel!
     - Gel benim tarana aazlım gel!
     - Gel benim talba gulahlım gel!
     - Gel benim tığgulaam gel!
     - Gel benim gotü soannım gel!
     - Gel benim gotü yoluum gel!
  
  
  3. Erkekten kadına
     - Gel benim çözayşam gel!
     - Gel benim selöörüm gel!
     - Gel benim döndermem gel!
     - Gel benim çinetirim gel!
     - Gel benim galburum gel!
  
  
  4. İkisi birlikte
     - Seni söeli belli dişlerim gamaşıyor avraat!
     - Seni söeli belli benim de gözlerim şaşılaştı heriif!
     
     - Şarap içince benim başım dönüyor avraat!
     - Şarap içince benim de gıçım dönüyor heriif!
  
  
  5. Öpüşme
     - Annımın çatından öpme laa!
     - Nirenden öpüüm gıı?
     - Boynumun kutüünden öp laa!
  
  
  6. Sevişme
     - Ohşadım saşlarını uuralı elimle, öptüm yanahlarını bekmezli dilimle.
     
     - Dalında niie sivilce çıhmış laa?
     - Ben seni dalımdaa sivilceleri say dii mi çıırdım gıı?
• e) Kadınlar, erkekler arasında
  
  1. - Sen herifiin niresinden dutan gıı?
     - Ben herifimin cööcerinden dutarım gıı.
     - Ya sen herifiin niresinden dutan gonşuu?
     - Ben de cingaalisinden dutarım gonşuu!
  
  
  2. - Nirden buldun bu döe zelbesi gibi herifi gıı?
     - Öölenme gazanına çömçemi daldırdım, garışdırdım, soona da çektim.
       Gısmetime çıha çıha bu döe zelbesi çıhdı gomşuu.
  
  
  3. - Nirden buldun bu çözayşii lan arhadaş?
     - Öölenme gazanına çömçemi daldırıp garıştırdım, soona da çekdim.
       Çıha çıha bu çözayşa çıhdı.